پژوهشگر و مدرس فلسفه سیاسی و مطالعات فرهنگی و تمدنی
بر اساس شواهد، رئیس جمهور محترم، بیش از آنکه در عمل وفاق ملی را راهبرد اصلی خودشان در نظر گرفته باشند، با شیبی تند تر از دولت یازدهم و دوازدهم، نرمال سازی روابط با غرب و امریکا باهدف کاهش تحریم ها را راهبرد خود در نظر گرفته اند. احتمالا تصورشان این است که این راهبرد نه فقط حلّال اکثر مشکلات کشور است، به وفاق هم کمک می کند. از آنجا که رئیس جمهور منظور خودشان در باب وفاق ملی را تاکنون تبیین نکرده اند و به طرح کلی این ایده اکتفا کرده اند، اظهار نظر درباره وفاق ملی ممکن نیست. و اما در خصوص راهبرد «نرمال سازی روابط با غرب به منظور کاهش تحریم ها» می توان چند نکته و توصیه به جناب آقای پزشکیان داشت :
بک. غرب بارها شرطها یا انتظارات خود از ایران را برای نرمال سازی روابط بیان کرده است و جای گفتگو و تصمیم درباره برآورده سازی یا عدم برآورده سازی تمام یا بخشی از انتظارات غرب، تهران است نه نیویورک. به بیان دیگر، تقاضا از رهبران غربی در سخنرانی های عمومی یا ملاقات های خصوصی برای شروع گفتگو و تعامل با ایران با هدف نرمال سازی روابط و رفع تحریم ها بدون محاسبات عاقلانه، همه جانبه و دقیق در تهران و توافق قطعی روی اجزاء آن، فایده‌ای ندارد و نتیجه‌ای جز سبک و کم اعتبار شدن شدن رئیس جمهور محترم در نزد رهبران غربی نخواهد داشت. درست این است که جناب آقای پزشکیان اولا طرح خود درباره نرمال سازی رابطه با غرب و هزینه-فایده آن برای کشور را تهیه و در حلقه‌های علمی به نقد بگذارند، در گام بعد، آن را در رأس نظام به جای محکمی برسانند؛ سپس به سمت طرح آن با طرف های غربی حرکت کنند.
دو. شایسته بود شورای عالی امنیت ملی چند هفته قبل از سفر آقای پزشکیان به سازمان ملل، طی جلساتی فشرده، ایده های رئیس محترم جمهور برای رایزنی های سیاسی در نیویورک و گفتمان حاکم بر آن را مورد بررسی و موشکافی قرار می داد و با لحاظ سناریویای مختلف، بسته پیشنهادی مناسبی را به رئیس جمهور محترم تقدیم می کرد.
سه. سزاوار بود رئیس جمهور گرامی که تازه مدیریت کشور را بر عهده گرفته‌اند، هنوز اشراف کافی به دولت ندارند، ایده هایشان را پخته سازی نکرده و سیستم مدیریتی خود را به نقطه استقرار و ثبات نرسانده اند، در سفر خود به نیویورک و طرح مسائل اساسی و سرنوشت ساز در آنجا محتاطانه تر عمل می‌کردند یا معاون اول خود را به این اجلاس می فرستادند.
چهار. هر چند یکی از ارکان وفاق ملی، ارتباط و همفکری با منتقدان دولت از طیف های گوناکون است، اما شاید انتظار از رئیس جمهور محترم برای مشورت غیر تشریفاتی با منتقدان خود زود باشد؛ لااقل توقع می رود جناب آقای پزشکیان در مسائل کلان و سرنوشت ساز کشور با نخبگان و استادان دانشگاه که همراه و همفکر خودشان هستند به نحو جدی مشورت کنند و ضمن برآورد علمی اوضاع کنونی و پیش بینی آینده، به ایده های روشن و واقع‌بینانه‌ای در حکمرانی دست پیدا کنند.
پنج. بعضی از روسای جمهور کشورها در سفرهای سیاسی مهم خود دهها استراتژیست درجه یک و دهها حقوق دان در حوزه بین الملل را با خود می برند تا ضمن رصد و آنالیز آنی امور از سوی آنان، در صورت نیاز به لحظه با آنها مشورت کنند، باید دید تیم همراه رئیس محترم جمهور از چه ترازی برخوردار بوده و چقدر به ایشان کمک کرده‌اند.
شش. اشتباه دولت جناب آقای روحانی این بود که به اسم حلّال مشکلات بودن نرمال سازی روابط با غرب، اهتمام جدی برای طراحی و آغاز سلسله اقداماتی برای رفع آن دسته از مشکلاتی که اساساً ربطی به تحریم ها نداشت اما شرایط کشور را تا حد زیادی بهبود می‌بخشید، نکرد. جا دارد جناب آقای پزشکیان مرتکب این اشتباه نشوند و ظرفیت های کشور را به صورت علمی و سیستماتیک برای حل مسائل و گرفتاری‌هایی که ارتباطی به تحریم ها ندارند یا ارتباطشان اندک است، فعال کنند.
هفت. الان مردم منتظر عمل و لمس نتایج آن هستند از این رو کم صحبت کردن مسئولین و معرفی هنرمندانه اقدامات به ثمر نشسته، بیش از هر چیزی رضایت مردم را در پی خواهد داشت. از طرف دیگر، نباید از نظر دور داشت که برخی حرف های نسنجیده یا دارای ادبیات ناپخته، می تواند خسارت های جبران ناپذیری را برای کشور و همراهان آن در منطقه پدید آورد.
هشت. در شرایط فعلی هماهنگی لازم میان صدا و سیما و نظام به‌ویژه همراهی با دولت اجتناب ناپذیر است و جا دارد برای این منظور تدابیری جدی اتخاذ گردد.
ششم مهرماه ۱۴۰۳