نظام مردم سالاری دینی، برای آرای مردم جایگاه جوهری قائل است

بسم الله الرحمن الرحیم

نظام مردم سالاری دینی، برای آرای مردم جایگاه جوهری قائل است

1)      به نظر شما عوامل شکل دهنده انتخابات پرشور ریاست جمهوری یازدهم چه بود؟

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری نظام مردم سالاری دینی، مردم ایران همواره نشان داده اند که در مقدرات کشور نقش منحصربفردی دارند. روشن است که نظام اسلامی به عنوان مولود انقلاب، نظامی است صد در صد مردمی و متکی به آراء عمومی؛ بنابراین، حضور مردم در انتخابات یک موضوع معمولی نیست؛ یک موضوع فوق العاده حساس و تعیین کننده است. تردیدی نیست که هر بار که مردم در انتخابات حضور ویژه ای دارند، به تبع آن، ضریب امنیت ملی کشور نیز بالا می رود. یعنی دشمنان نظام اسلامی به وضوح متوجه می شوند که اولاً. اعتماد عمومی به نظام در سطح بالایی قرار دارد. و ثانیاً. مردم از نظام خودشان و سیاست های بنیادی آن، کاملاً حمایت می کنند. در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری نیز مثل سایر انتخابات، حضور مردمی حقیقتاً گسترده و جدی بود. البته دعوت ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی از تمامی مردم با تفکرات و سلایق سیاسی گوناگون برای شرکت در انتخابات نیز در جای خود به انتخابات یازدهم رونق مضاعف بخشید. نباید فراموش کرد که این انتخابات در شرایطی برگزار شد که فقط 4 سال از فتنه پیچیده و سنگین سال 88 گذشته بود. در این 4 سال، رسانه های بیگانه با کمک جریان معارض انقلاب در داخل، همه تلاش خودشان را مصروف سم پاشی علیه نظام و بی اثر معرفی نمودن حضور مردم در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری کردند. با این وجود، مردم ایران بی توجه به عملیات روانی دشمنان، با حضور گسترده خود در این انتخابات، نشان دادند به نظام کاملاً اطمینان دارند و شرکتشان در انتخابات را در تعیین سرنوشت کشور بسیار موثر می دانند. جالب است که هر وقت رسانه های بیگانه با تبلیغ علیه نظام درصدد منصرف نمودن مردم برای شرکت در انتخابات هستند، مردم ما برای حضور در انتخابات مصمم تر از قبل می شوند. این رفتار مردم ایران، حتماً از جهت جامعه شناختی محل مطالعه است و می تواند سیستم فکری مردم ما را رمزگشایی کند لکن دشمنان ایران به دلیل حماقت بالایی که دارند، بی توجه به واقعیت های محیط سیاسی ایران، در هر انتخابات، رفتارهای مشابه ای را از خود بروز می دهند که برآیند آن به ضد خودش تبدیل می شود. یکی دیگر از عوامل پرشور شدن انتخابات یازدهم، حضور نمایندگان طیف های سیاسی گوناگون در انتخابات بود. شما ملاحظه کردید که تقریباً از همه طیف ها در این انتخابات نامزدهایی به چشم می خورد. این یعنی مردم ایران، مشاهده نمودند که هیچ منعی برای حضور اندیشه ها و سلایق مختلف در انتخابات، مادام که صاحبان آن اندیشه و سلیقه نظراً و عملاً به قانون اساسی پایبند باشند، نیست. نامزدها خواسته یا ناخواسته زمینه ای را فراهم کردند تا از طریق اظهار نظرهای آزادانه و صریح درباره مسائل کشور، فرصت یک انتخاب هدفمند برای مردم مهیا شود. خوشبختانه در رقابت نامزدهای این دوره از انتخابات، هم نامزدها به موازین اخلاقی و مصالح ملی اهتمام بیشتری نشان دادند و هم رسانه ملی و سایر رسانه ها برخورد پخته تری داشتند و این موضوع، مردم را به نتیجه انتخابات امیدوار تر کرد.

2)      شاخصه های گفتمان رهبری در این انتخابات را چگونه می توان تبیین کرد؟

به نظر می رسد گفتمان مورد عنایت مقام معظم رهبری در این انتخابات، سه بُعد اصلی داشت. بُعد اول، دعوت از مردم برای شرکت گسترده در انتخابات، آن هم به صرف علاقمندی به کشور بود. ایشان صراحتاً تاکید فرمودند که اگر کسی فقط به کشورش دلبستگی دارد، منطقی است که در این انتخابات شرکت نماید. بُعد دوم، باز کردن بیش از پیش صحنه سیاسی کشور برای حضور جناح های سیاسی مختلف در انتخابات بود. بعضی به غلط تصور می کردند با اتفاقاتی که در فتنه 88 افتاده است، نظام مطلقاً میلی به حضور بعضی جناح های سیاسی نظیر اصلاح طلبان که بخشی از آنها در شکل گیری آن فتنه نقش موثر داشتند، ندارد لکن رهبر معظم انقلاب اسلامی با تقسیم اصلاح طلبان به دو گروه افراطی و میانه رو، فرصت حضور اصلاح طلبان میانه رو و معتقد به نظام را در این انتخابات ایجاد کردند.  بُعد سوم، تاکید خاص رهبر معظم انقلاب اسلامی به لزوم رعایت مرّ قانون در مراحل برپایی انتخابات بود. شما ملاحظه کردید که بعضی از نامزدهای این دوره از انتخابات، با آنکه افراد شهیر و باسابقه ای بودند، طبق قانون ذی صلاح شناخته نشدند؛ این موضوع می توانست تنش هایی را در صحنه سیاسی کشور به وجود بیاورد اما با تاکیدات هوشمندانه ای که مقام معظم رهبری بر روی ضرورت قانونگرایی داشتند، صحنه سیاسی کشور آرامش خود را کاملاً حفظ کرد. یکی دیگر از تاکیدات رهبری در این عرصه، اهمیت حفاظت از آراء عمومی از سوی دست اندرکاران برگزاری انتخابات بود. البته متصدیان انتخابات در طول این 35 سال، که بخش عمده ای از آنها را اقشار گوناگون مردم تشکیل می دهند، همواره با نهایت امانتداری با آراء مردم مواجه شده اند اما تاکید دوباره رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه، موجب شد تا علاوه بر رفع شبهات، دقت نظر مسئولان در این زمینه افزایش یابد.

3)      تاکید رهبری بر «حق الناس بودن رای مردم» را چگونه می توان در ادبیات رهبری تحلیل کرد و این گزاره چه تأثیری در روند انتخابات داشت؟

در نظام مردم سالاری دینی، رأی مردم حقیقتاً در شکل گیری دولت اسلامی نقش محوری دارد. این یک تعارف نیست. چه امام (ره) و چه مقام معظم رهبری عمیقاً به این نقش باور دارند. اگر اکثریت مردم در شکل گیری دولت اسلامی سهم موثری نداشته باشند، دولت اسلامی قادر به انجام تکالیف خود نیست؛ لذا ملاحظه می فرمایید که نظام مردم سالاری دینی با استبداد سر ستیز دارد، دلیلش هم این است که حکومت استبدادی تنها بر ابدان حکمرانی می کند و قلوب از آن متنفر است، اما دولت اسلامی به دنبال نشستن در قلوب مردم است و این، جز از طریق شرکت آزادانه مردم در انتخابات و صیانت از آراء آنان میسر نخواهد شد. با این وصف، منطقی است اگر رهبر انقلاب از رأی مردم، تعبیر به حق الناس کنند. در اینصورت مسئولان برگزاری انتخابات باید بدانند که حتی مخدوش شدن یک رأی توسط آنها معصیت است و       می تواند آنها را در روز قیامت با گرفتاری و ورود به عذاب روبرو کند. خوب، شما در همین انتخابات یازدهم مشاهده کردید که آقای روحانی با فاصله کمی از آراء رقبای خود، برنده انتخابات شد بطوریکه با کوچک ترین دستکاری در آراء، امکان کشیده شدن انتخابات به مرحله دوم وجود داشت ولیکن مسئولان انتخابات مانند گذشته با مسئولیت شناسی تمام از تک تک آراء به خوبی صیانت کردند و اجازه ندادند تا ذره ای از حق کسی ضایع شود.

4)      تحلیل جنابعالی از استراتژی رهبری درباره «مذاکره هسته ای» چگونه است؟

ما باید سعی کنیم استراتژی مقام معظم رهبری را از مجموعه فرمایشات علنی ایشان درک کنیم. جز این هم راهی نیست. به نظر می رسد، از نظر رهبر معظم انقلاب، نوآوری و ابتکار عمل در حوزه دیپلماسی ضروری است. هنر وزرای خارجه و دستگاه دیپلماسی در هر دولتی، این است که بتواند در چارچوب سیاست های مبنایی نظام در عرصه بین الملل، از خود ابتکار عمل نشان دهد و گرفتاری های بین المللی کشور را رفع کند. با این حال، باید توجه داشت که حفظ منافع و مصالح ملی، یک خط قرمز است. هیچ دولتی حق ندارد به اسم رفع گرفتاری، از این خط قرمز عبور کند. در موضوع هسته ای، مقام معظم رهبری بارها فرموده اند که جمهوری اسلامی نه فقط قصد دست یابی به سلاح هسته ای را ندارد، بلکه دست یابی و استفاده از آن را نیز حرام قطعی می داند. با این وجود، دشمنان این نظام و مردم با بهانه های واهی تلاش می کنند که مانع استفاده صلح آمیز ایران از انرژی هسته ای بشوند. بعضی تصور کرده اند استفاده ما از انرژی هسته ای در شرایطی که نفت داریم ضرورتی ندارد لکن روشن است که اولاً نفت یک انرژی تمام شدنی است و چه بسا بیشتر از 30-20 سال دیگر چاه های نفت ایران خالی شود ثانیاً. دست یابی به انرژی هسته ای تنها به مثابه جایگزین نفت مطرح نیست؛ انرژی هسته ای دهها ثمره برای کشور دارد که یکی از آنها درمان برخی از بیماری های صعب العلاج است. جالب است که در این سالها، از طرفی می گویند ایران نباید به فناوری تولید سوخت هسته ای دست یابد و از طرف دیگر، خودشان هم حاضر نیستند سوخت مورد نیازمان را به عنوان یکی از اعضاء ان. پی. تی. بفروشند. در چنین شرایطی، روشن است که باید از منافع ملی با قاطعیت دفاع کرد. چرا باید به توافقنامه ای تن دهیم که حق مسلم ما را در غنی سازی به رسمیت نشناخته باشد؟ شما ملاحظه نمودید، مقام معظم رهبری در پاسخ به نامه رئیس جمهور درباره توافقنامه ژنو، آن توافقنامه را به طور کامل تایید نکردند بلکه تفسیر خوش بینانه رئیس جمهور از این توافقنامه را تایید نمودند. در همین چند ماهی که توافقنامه بین ایران و 1+5 به امضاء رسیده است، امریکایی ها نه تنها از خودشان حُسن نیّتی نشان نداده اند، بلکه هر روز با سخنان ضد و نقیض، صحبت از تحریم های جدید یا تهدید ایران به حمله نظامی، زمینه اجرای همین توافقنامه پُراشکال را تضعیف کرده اند. لذا رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیراً فرمودند با آنکه وزارت خارجه می تواند به مذاکرات خود با 1+5 ادامه دهد، لکن بعید است این توافقات به جایی برسد. به نظر می رسد، این فرمایش مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی علاوه بر اینکه به تجربه متراکم جمهوری اسلامی از مواجهه با قدرت های سلطه گر و در رأس آن دولت ایالات متحده باز می گردد، به شناخت عمیقی مرتبط می شود که مقام معظم رهبری با اتکاء به تعالیم مترقی اسلام از ماهیت رژیم امریکا به عنوان یک رژیم مستکبر و زورگو دارند. قرآن به صراحت اعلام می کند که نظامات مستکبر و طاغوتی به عهدهای خود پایبند نیستند. «الّذین عاهَدتَّ منهم ثُمّ یَنقُضونَ عهدَهُم فی کلِّ مَرَّهٍ و هم لایَتَّقُون» با این وصف، از دو- سه سال پیش که تحریم های نامشروع علیه ایران افزایش یافته است، رهبر معظم انقلاب اسلامی بر ضرورت جدی گرفتن اقتصاد مقاومتی تاکید نموده اند. در این ایام هم سیاست های کلی نظام در موضوع اقتصاد مقاومتی پس از مشورت دهی مجمع تشخیص مصلحت نظام از سوی ایشان ابلاغ شد. با این وصف می توان گفت، استراتژی مورد نظر مقام معظم رهبری در این قضیه، سازش با قدرت های سلطه گر به معنی نادیده گرفتن منافع ملی نیست بلکه استراتژی مطلوب، آن استراتژی ای است که علاوه بر تاکید بر حقوق مسلم هسته ای ایران، با در نظر گرفتن ظرفیت های منحصربفرد داخلی، زمینه خنثی سازی تحریم ها را فراهم بنماید که راه آن اجرای درست سیاست های اقتصاد مقاومتی است.

5)       بنا بر آنچه توضیح دادید، چه پیش بینی ای از آینده روابط با 1+5 دارید؟

جواب سئوال جدید : باید توجه داشت که غربی ها و در رأس آنها ایالات متحده، چاره ای جز مواجهه مسالمت آمیز با جمهوری اسلامی ایران ندارند. آنها باید به حقوق هسته ای ملت ایران احترام بگذارند و پایشان را از گلیم خود دراز تر نکنند. الآن به دلیل آدرس های غلطی که توسط دولت قبلی و دولت جدید درباره تحریم ها داده شده، غربی ها تصور می کنند تحریم ها فوق العاده اثرگذار بوده است؛ این در حالی است که مشکلات اقتصادی ایران بیش از اینکه از تحریم ناشی شده باشد، از مدیریت ضعیف اقتصادی ناشی شده است. البته سخن من به مفهوم بی اثر بودن تحریم ها نیست چراکه بالاخره تحریم ها اثر منفی بر روی اقتصاد کشور گذاشته است؛ سخن من در اینجا، متوجه اندازه گیری واقع بینانه آثار تحریم هاست. واقعیت این است که اگر دولت های ما به ظرفیت های منحصربفرد کشورشان باور پیدا کنند و از این ظرفیت ها به شکل عالمانه برای رفع مشکلات و رونق اقتصاد ملی بهره ببرند، آثار تحریم ها به شدت کاهش خواهد یافت. در اینصورت غربی ها متوجه می شوند که با تحریم نمی توان ملت ایران را از حقوق هسته ای خود محروم کرد. در خصوص تهدیدات نظامی امریکا هم باید عرض کنم، این نهایت حماقت است که امریکایی ها به فکر حمله نظامی به ایران بیفتند. حتی صحبت کردن مکرر امریکایی ها در این زمینه هم نشانه بی عقلی است چراکه این سخنان امروز در ایران اثر روانی خود را از دست داده و تبدیل به طنز شده است. از سوی دیگر، قدرت دفاعی جمهوری اسلامی، امروز بیش از هر زمان است و به راحتی می تواند ایالات متحده را در نقاط گوناگون جهان با چالش های بزرگ امنیتی روبرو کند. بنابراین، باز هم تاکید می کنم که 1+5 چاره ای جز رفتار غیرخصمانه و احترام به حقوق ملت ایران ندارد و دستگاه دیپلماسی ما می بایست با چنین رویکردی با آنها وارد مذاکره شود.

 6)      تحلیل جنابعالی از استراتژی رهبری پیرامون «دولت یازدهم» چگونه است؟

مقام معظم رهبری خودشان بارها فرموده اند که از همه دولت ها حمایت می کنند. با این حال، این حمایت ها مانع از نقد های مشفقانه ایشان به عملکرد دولت ها نیز نمی شود. از طرف دیگر، طبیعی است که اگر دولتی عملکرد خود را بیشتر با اصول، آرمان های انقلاب و منافع مردم منطبق کند، از حمایت رهبری بیشتر بهره خواهد برد هرچند باید توجه داشت که نقدهای ایشان نیز برای دولت ها یک نعمت بزرگ و نوعی حمایت است. در این 9-8 ماه هم که از عمر دولت یازدهم گذشته است، همین رویه را عیناً در مواجهه معظم له با این دولت مشاهده کرده ایم.

7)      اخیراً رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با اعضاء مجلس خبرگان، نگرانی هایی را درباره اوضاع فرهنگی کشور مطرح فرمودند، شما چه برداشتی از این نگرانی ها دارید؟

به نظر می رسد از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، دوباره رفتارهای نامعقول در عرصه فرهنگ گسترش یافته است. این روزها چه در عرصه سینما، چه در عرصه مطبوعات، چه در عرصه کتاب و چه در عرصه فضای مجازی، شاهد بعضی هنجارشکنی ها هستیم که شماری از آنها نظیر زیر سئوال بردن عقاید مسلم تشیع یا حکم الهی قصاص، قابل گذشت نیست. از سوی دیگر، از یک مسئول ارشد فرهنگی، انتظار می رود بیش از هر چیز، دغدغه بهداشت و سلامت فرهنگی جامعه را داشته باشد لکن تقریباً هر ماه یکبار در مصاحبه ها یا سخنرانی ها، به دنبال مسخره کردن مصوبات کمیته فیلترینگ که یک کمیته قانونی است، و رفع فیلتر از سایت صهیونیستی فیس بوک هستند که خطرات چنین سایتی برای بهداشت و سلامت فرهنگی کشور اظهر من الشمس است. این در حالی است که ما صدها موضوع فرهنگیِ فوق العاده حساس داریم که حتی یک بار هم درباره آن صحبت نمی شود. یکی از این موضوعات، اقتصاد ورشکسته صنعت نشر کشور است. یکی دیگر از این موضوعات، تهدیدات جدی ای است که زبان و ادب فارسی با آن روبروست یا افزایش بعضی آسیب های اجتماعی که عمدتاً مولود کم کاری های فرهنگی به شمار می روند. البته مسئولین فرهنگی پس از تذکرات صریح مقام معظم رهبری در دیدار اخیر مجلس خبرگان، طی نامه ها و بیانیه هایی، خود را به رفع دغدغه های فرهنگی ایشان متعهد دانستند که در جای خود اقدام پسندیده ای بود لکن مسئولان باید بدانند که لیبک لفظی به فرمایشات مقام معظم رهبری به هیچ وجه کافی نیست؛ آنها باید در صحنه عمل التزام خود را به فرمایشات رهبری نشان دهند. همچنین باید توجه داشت، علاوه بر اشکالاتی که در دستگاه فرهنگی کشور دیده می شود، ایرادات بزرگی هم در نظام آموزش عالی دیده می شود که عامل کلیدی در بُروز این ایرادات، مواجهه جناحی با مدیریت دانشگاه هاست. باید توجه داشت که دانشگاه های ما باشگاه های جناحی نیستند، دانشگاه ها محل ظهور عالی ترین سطح از عقلانیت به حساب می آیند لذا این رفتارها نه تنها کمکی به رشد دانشگاه ها نمی کند، بلکه آنها را عقب مانده نگه می دارد. علاوه بر نظام آموزش عالی، حوزه کاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در ماه های گذشته مسیر منطقی خود را از دست داده است. مثلاً چرا باید در شرایطی که لازم است صفر تا صد فعالیت های کشور در عرصه مجازی، در شورای عالی فضای مجازی به نحو عالی مدیریت شود، آمده اند در عرض آن، شورای عالی فناوری اطلاعات درست کرده اند؟ یا چرا می آیند خارج از چتر نظارتی شورای عالی فضای مجازی و بدون توجیه کافی، 2000 میلیارد تومان به سازمان فناوری اطلاعات اختصاص می دهند؟ با این پول قرار است چه کار بکنند؟ در این بین، تکلیف تولید محتوا چه می شود؟ چه کسی می خواهد بر مصرف این بودجه نظارت کند؟ حالا بگذریم از رفتارهای ناپسندی که این وزارتخانه در مواجهه با سیاست های کلان کشور در ارتباط با سالم سازی شبکه اینترنت دارد. یکی دیگر از اشکالات مهم، نوع رفتار دولت با سازمان صدا و سیما و بودجه آن است. صدا و سیما خیلی مهم است بطوریکه قانون اساسی به نحو هوشمندانه آن را به عنوان سازمانی فراقوه ای تعریف کرده است تا از مطالبات جناحی مصون بماند. از طرف دیگر، نقش فرهنگی، سیاسی و اقتصادی رسانه ملی بی نظیر است و عاقلانه نیست که با بی تدبیری یا کارشکنی در تخصیص و پرداخت بودجه صدا و سیما، آن را در انجام وظایف قانونی اش با مشکل روبرو کنند. علی ایّ حال، من امیدوارم با تدبیر شخص رئیس جمهور محترم، این مشکلات که بنده به عنوان نمونه، به بخشی از آنها اشاره کردم هرچه سریع تر مرتفع گردد.

منبع: هفته نامه مثلث شماره 212، مورخ 22 اسفند 1392